Samenvatting advies
De Kiesraad is een onafhankelijk advies- en uitvoeringsorgaan en is verantwoordelijk voor een transparant, betrouwbaar en goed georganiseerd verkiezingsproces. Om dat proces te ondersteunen, gebruikt de Kiesraad de Duitse verkiezingssoftware OSV2020. Deze software stelt de Kiesraad ook beschikbaar aan gemeentes. Er zijn verschillende redenen om de software te vervangen. Zo is de software veel omvangrijker dan voor de Kiesraad nodig, sluit het niet langer aan op de eisen die de Nederlandse wet eraan stelt en ondersteunt het de gebruikersprocessen onvoldoende. Met het project Abacus ontwikkelt de Kiesraad zelf nieuwe opensourcesoftware voor de uitslagvaststelling en zetelverdeling.
Het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties heeft het Adviescollege ICT-toetsing gevraagd het project Abacus te onderzoeken.
Conclusie: na een goede start is nu meer sturing vereist
De Kiesraad heeft snel lering getrokken en effectief gehandeld nadat de voorloper van het project Abacus was mislukt. Na een goede start vereist het project Abacus nu meer sturing om de digitale ondersteuning van de uitslagvaststelling en zetelverdeling voor alle verkiezingstypen zeker te stellen. Dit is gebaseerd op de volgende bevindingen:
- Aanpak Abacus sluit aan bij vervangingsredenen Kiesraad.
- Het is niet inzichtelijk wanneer Abacus goed genoeg is.
- Inzicht in planning en voortgang is onvoldoende.
Advies: werk randvoorwaarden Abacus uit zodat in 2027 alle verkiezingstypen kunnen worden ondersteund
De Kiesraad moet de aanpak verder professionaliseren door de randvoorwaarden voor een succesvol project in te vullen. We adviseren dit voor het eind van 2025 te doen, zodat er meer grip komt op de ontwikkeling en afronding en vanaf 2027 alle verkiezingen kunnen worden ondersteund.
- Specificeer wanneer Abacus goed genoeg is.
- Maak de opgeleverde kwaliteit inzichtelijk met een meer gestructureerde testaanpak.
- Kwantificeer en prioriteer het resterende werk.
De reactie op dit advies volgt nog.